Column | Op weg naar een effectief bestuur

Elke week deelt een columnist zijn/haar persoonlijke kijk op bepaalde zaken in Houten. Deze week Martin Monkel.

Columnist Martin Monkel

Nog een paar uitzendingen en dat zit het radioseizoen 2020-2021 er alweer op. Voor mij betekent dat het einde van hetachtste jaar, dat ik bij Omroep Houten heb geleerd radio te maken als redactielid van het programma ‘Daar Hou Ik U Aan’. Een bekend credo waarbij de ‘reporters’ actief de Houtense politiek volgen en de raadsleden in de uitzending aan de tand voelen over actuele thema’s. In die acht jaar is er veel voorbijgekomen maar de lokale verkiezingen zijn voor mij altijd bijzondere hoogtepunten. In de aanloop naar, maar vooral tijdens verkiezingsavond op het gemeentehuis was de spanning voelbaar en stond je feitelijk aan de wieg van een nieuw college.

Dus neem ik u in deze column graag mee naar een stukje verleden, maar vooral naar de toekomst.

Op dit moment duurt de formatie van een nieuw kabinet voort. Volgens informateur Hamer moet het regeerakkoord draaien om een duurzame economie en een inclusieve samenleving. Het lijkt me logisch dat die thema’s ook lokaal aandacht krijgen bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar. Dat lijkt nog ver weg, maar het zomerreces nadert. En als de raad in het najaar weer is opgestart worden al snel de voorbereidingen getroffen voor de nieuwe verkiezingsprogramma’s.

In 2014 en 2018 heb ik ten behoeve van het verkiezingsdebat van de Omroep de programma’s van de Houtense fracties naast elkaar gelegd. De thematiek veranderde in de jaren, of anders gezegd de accenten verschoven. Echter, ik constateerde dat de verschillen tussen de verschillende partijprogramma’s op hoofdlijnen marginaal waren. Over het algemeen kreeg ik de indruk dat met kleine nuances dezelfde doelstelling werd nagestreefd.

Wat we ons daarbij wel bewust moeten zijn is dat de invloed van de gemeenteraad op de inhoud van het collegeprogramma relatief beperkt is. Veel taken van de gemeente vloeien voort uit doelstellingen van het Rijk en de gemeente ontvangt geld om die taken uit te voeren. De raad heeft het zogenaamde budgetrecht maar de invloed op de begroting beperkt zich maar tot ca. 10% van de inhoud. De rest ligt grotendeels vast aan de hand van verplichte activiteiten in beleidsprogramma’s, zoals Ruimtelijke Koers en Sociale Kracht.

En nu, op weg naar maart 2022. Het parlementaire streven naar een inclusieve samenleving sluit goeddeels aan bij ‘Houten maken we samen’ en ‘Iedereen doet mee’. Een duurzame economie houdt rekening met maatschappelijke en milieuaspecten om zo te beantwoorden aan de behoeften van vandaag. Dat klinkt nogal abstract, maar dat zal zich, denk ik,vooral richten op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ten aanzien van het milieu gaat Houten een ruime bijdrage leveren aan de Regionale Energie Strategie (RES 1.0), dus ook dat ligt vast. En evenals voorgaande jaren ligt het accent vooral op Wonen, dat zal niemand verbazen. De Ruimtelijk Koers heeft tot nu toe niet opgeleverd wat de bedoeling van het college was. Maar, er wordt gewerkt aan het herstel van het vertrouwen. In het huidige collegeprogramma lees ik: “Over grote maatschappelijke opgaven gaan we in gesprek met inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. In samenwerking met hen komen we tot concrete en breed gedragen oplossingen. Dat leidt tot betere besluiten en effectief bestuur”. Het invullen van dat voornemen zal in de toekomst dus moeten blijken.

In een marathondebat over de Toeslagen-notulen beloofde demissionair premier Mark Rutte beterschap. Ook kondigt hij een nieuwe bestuurscultuur aan, meer openheid, met minder achterkamertjes en een sterkere rol voor het parlement. In april jl. meldde De Volkskrant dat de controlerende taak in de praktijk een farce is. “De balans tussen de (uitvoerende) macht en de (controlerende) tegenmacht is zoek. Deze onbalans staat het noodzakelijke vertrouwen tussen macht en tegenmacht in de weg. Vertrouwen dat nodig is om een gemeente, provincie of land naar behoren democratisch te kunnen besturen”.

Kortom, moet ook Houten is aanloop naar de komende verkiezingen niet een speerpunt maken van de bestuurscultuur? En een niet dichtgetimmerd collegeprogramma, maar doelstellingen op hoofdlijnen, watmeer ruimte geeft voor het echte debat en de controlerende rol van de raad?

Deze boodschap geef ik de raadsfracties graag mee als ze in het najaar een nieuw verkiezingsprogramma gaan maken. Misschien alvast over brainstormen tijdens de zomervakantie?