Nu op Houten FM:
Column: Is veranderen mogelijk?
20 november 2021
Elke week deelt een Houtense columnist zijn of haar mening. Deze week Henk Donker.
Top down van centrale overheid tot de laagste instanties heeft iedereen de mond er vol van. Er moet echt wat veranderen, en met name in de cultuur van organisaties. Maar zeggen en doen zijn twee heel diverse zaken en als je nu naar decentrale overheid kijkt en het geploeter en gedrag t.a.v. Corona en de formatie, dan geeft dat weinig hoop.
Zij moeten toch het voorbeeld zijn, dus hoe staat het dan lokaal, bijvoorbeeld in Houten.
Hoe raar het misschien klinkt, in Houten lopen ze toch een stap voor op Rutte en consorten. In Houten heeft men het lef gehad om een externe instantie een onderzoek te laten instellen en ( wat ik nog veel moediger vind) het rapport is gepubliceerd en voor iedereen toegankelijk (De rapportage “Tijd voor verandering”). Daarmee kan het niet de doofpot in en moet je er echt mee. De vraag die zich dan voor doet is, maakt de volgende stap ook een kans. Want dat betekent, dat er iets moet veranderen, sterker nog, alle participanten moeten aan zelfreflectie doen en ergens veranderen. En kan dat ook?. Het maakt alleen kans als er aan een aantal basisvoorwaarden wordt voldaan en men hier ook het lef heeft de consequenties onder ogen te zien.
Onderstaand zal ik proberen om deze voorwaarden/consequenties eens simpel op een rij te zetten.
1. In verandertrajecten moet je nooit de voorsteller (rapporteur) of huidige verantwoordelijken het traject laten leiden. Dan is het van te voren al gedoemd te mislukken. ( het blijft altijd een soort “de slager keurt zijn eigen vlees).
2. Niet iedereen kan veranderen, niet omdat het onwil is, maar ze kunnen het echt niet. (vroeger vergeleek ik het wel eens met de introductie van de klapschaats, dit is niet aan iedereen gelukt om onder de knie te krijgen). Stel, dat een groep van 100 personen een veranderproces moet ondergaan, wat gebeurt er dan? Wel de groep kun je globaal in 3 delen:
a. Ongeveer 15% zal het niet kunnen ( zie de klapschaats)
b. 70 % is in staat het traject in te gaan met goede begeleiding
c. Ongeveer 15% heeft de neiging voor de troepen uit te gaan lopen
3. Wat moet je met dit gegeven doen. In de 70% groep moet je heel veel effort en begeleiding en met name meedenken stoppen. De 15% hardlopers moet je constant remmen en kijken of ze niet te snel gaan en de rest verliezen. Danblijft er nog 1 groep over, zij, die het niet kunnen. Hoe hard het ook klinkt, daar zul je gesprekken over outplacement mee aan moeten gaan, anders gaat het rotten (iets dat hier en daar al ligt zichtbaar is) en zal uiteindelijk leiden tot tegenwerken. Een troost is, dat in veel van de gesprekken voor de betreffende personen ook een opluchting is. Wat je zeker niet moet doen is veel geld stoppen on allerlei individuele programma’s om ze als nog mee te laten doen. Stop dat geld in begeleiding van de 70% groep.
4. Tenslotte een even eenvoudig als moeilijk punt. Veranderen is niet een kwestie van iets nieuws leren, maar het loslaten van oud gedrag. Dan komt er vanzelf ruimte voor iets nieuws. Hier kun je de metafoor van jongleren op los laten. Waarom vinden mensen het jongleren met ballen zo moeilijk? Dat is omdat ze zich concentreren op het vangen van de bal en niet op het opgooien (loslaten, een nadenkertje).
De vraag is nu of Houten aan deze voorwaarden kan voldoen of nog belangrijker deze sprong in het diepe te wagen. Ik ben niet degene om dit te kunnen beoordelen. Maar het is het proberen waard, de eerste stap , de moeilijkste is gezet.
Dit stuk is nu op de gemeente Houten geschreven, maar natuurlijk breed toepasbaar, ook in verenigingen enz.