Column | Wat mogen wij van de gemeentelijke overheid verwachten | Paul van Ruitenbeek

Elke week deelt een columnist zijn/haar persoonlijke kijk op bepaalde zaken in Houten. Deze week Paul van Ruitenbeek.

Sinds 2015 ben ik bestuurslid en vanaf 2016 voorzitter van Stichting Media Houten, het juridische kader waarbinnen Omroep Houten functioneert. In die perioden is er steeds gewerkt aan de verdere ontwikkeling van onze omroep. Heel bewust hebben we de afgelopen jaren er niet voor gekozen de focus op nieuws te leggen, maar op Houtense verhalen. Soms was een Houtens verhaal nieuws, meestal leverden wij achtergronden bij het nieuws.

Naast mijn functie als voorzitter van het stichtingsbestuur ben ik ook redactielid van het programma “Daar Hou ik u aan!”. Dit programma wordt gecoördineerd door Arthur Vierboom, die ook de eerste hoofdredacteur was van onze omroep. We hebben in de afgelopen periode als redactie gemerkt dat we met ons programma steeds relevanter worden. Arthur Vierboom positioneert de media geregeld als waakhond van de lokale democratie en wij geven daar als redactieleden graag invulling aan. Uitspraken gedaan op de radio worden onderdeel van het debat in de gemeenteraad en we steken ook meer tijd in het verspreiden van de content van ons programma. Zo zetten we het programma niet meer alleen na de uitzending van de radio online op onze site, maar verspreiden we het signaal nu ook via een heuse podcast die trouw door onze Jon Nellestijn wekelijks online wordt gezet via het podcastprogramma Anchor.

Recent is er binnen de omroep ook een heuse nieuwsredactie opgericht. Doel is om minimaal 3 keer per dag nieuws te brengen. We hebben daarbij onze eigen Omroep Houten insteek, dus we kijken of we niet alleen teksten kunnen maken, maar ook foto’s en filmpjes. Ik kijk met veel bewondering naar de vrijwilligers die hier het meeste werk insteken. Ik zit ook in de app-groep, maar ik heb de notificaties uitgezet want anders wordt je de hele dag gek gepiept. Het bruist bij Omroep Houten, zo is wel duidelijk.

Deze ontwikkelingen leiden voor alle redactieleden ook tot nieuwe, redactionele vraagstukken. Zo heb ik met Arthur Vierboom veel vaker gesprekken over onderwerpen en de journalistieke aanvliegroute die daarbij gekozen zou moeten worden. We delen samen de insteek dat de lokale overheid (“de macht”) kritisch gevolgd zou moeten worden, maar over de uitwerking daarvan verschillen we geregeld stevig van mening. We wisselen samen argumenten uit, en we erkennen elkaars argumenten ook, maar toch leidt dat niet altijd tot consensus. Dat hoeft ook niet, want ons programma wordt wekelijks door een ander redactielid geproduceerd. Het programma varieert dus niet alleen qua gasten wekelijks, maar ook door de wekelijkse wisseling van redacteur zijn er verschillende invalshoeken te horen. Dat is de kracht van een lokale omroep met veel vrijwilligers.

Recent heb ik toch eens stilgestaan bij de vraag waarom je, bij gelijkluidende uitgangspunten, toch heel verschillend tegen een onderwerp aan kunt kijken. Dat heeft, zo meen ik, te maken met de verwachtingen en normen die onbewust worden meegenomen bij de argumentatie over de te kiezen journalistieke insteek. Die normen en verwachtingen van de overheid komen niet altijd expliciet op tafel. Eén -niet vaak genoemde- norm is hoe je de rol en de positie van de overheid definieert. Bij de kwestie Kinderboerderij speelde dat in onze redactie een grote rol. Daarbij waren er twee invalshoeken te onderscheiden.

De eerste invalshoek gaat volledig uit van de goede intenties van dit college en wethouder Overweg. In hoofdlijnen komt het hierop neer. Bestuurlijk gezien is het rondom de kinderboerderij al meerdere jaren onrustig. Er is in 2016 een aangifte geweest van verduistering, met financiële problemen tot gevolg en er zijn meerdere bestuurswisselingen geweest en het bleef ingewikkeld om met de beschikbare financiële middelen break even (zonder winst of verlies) te draaien. De gemeente heeft meerdere pogingen gedaan om de boel vlot te trekken en heeft daarvoor ook extra geld ter

beschikking gesteld. Desondanks is een rendabele exploitatie niet van de grond gekomen. Vanuit dit perspectief is de overname van de kinderboerderij door de gemeente, het failliet laten gaan van de Stichting Buitenwereld en het dientengevolge ontslaan van medewerkers een logisch gevolg. Dat de afhandeling van het bezwaar tegen het zeer snel beëindigen van de subsidie door de curator van de failliete stichting wordt ingetrokken omdat er een minnelijke regeling wordt getroffen is in dat licht ook prima te begrijpen. De gemeente richt zich immers op een goede toekomst voor de kinderboerderij en de losse eindjes moeten daarvoor worden opgelost. Als de gemeente als goed huisvader onderzoek laat doen naar de populatie van de kinderboerderij en dan op basis van de adviezen tot het inzicht komt dat er teveel dieren zijn, dan is het een logische gedachte om het aantal dieren te verminderen. Dat het oude bestuur haar ongenoegen laat blijken is daarbij te voorzien en niet echt nieuws. Het nemen van nodige maatregelen doet nu eenmaal pijn en wethouder Overweg heeft vaak genoeg gezegd dat hij daarbij geen oordeel wil uitspreken over het functioneren van eerdere besturen van Stichting Buitenwereld.

De tweede invalshoek is er één waarbij de focus meer wordt gelegd op de afzonderlijke stappen die dit college zet. Bij deze invalshoek worden de afzonderlijke stappen van de wethouder kritisch gevolgd omdat de overheid, ook indien wordt opgekomen voor het algemeen belang, moet blijven voldoen aan belangrijke uitgangspunten zoals het maken van zorgvuldige belangenafwegingen, transparant zijn over het overheidshandelen, en eerlijke overheidscommunicatie.

De gemeente is van veel markten thuis, maar het is zeer ongebruikelijk om daadwerkelijk de volledige exploitatie over te nemen van een kinderboerderij. Dit gebeurt in het algemeen belang, de gemeente wil graag een kinderboerderij in Houten houden.

De overname werd mogelijk doordat de stichting door het stoppen van de subsidie van de gemeente direct failliet is gegaan. Niet uit te sluiten valt dat de stichting op niet al te lange termijn sowieso failliet zou zijn gegaan, maar de gemeente heeft de regie volledig overgenomen door de subsidiekraan van het ene op het andere moment dicht te draaien. Niet lang daarna komt de gemeente op basis van (destijds niet nader te noemen) deskundigen tot het oordeel dat er teveel dieren zijn, hetgeen ten koste gaat van het dierenwelzijn. De wethouder stelt in het AD van 14 april 2021 dat uit datzelfde onderzoek bleek dat niet alle dieren hun verplichte vaccinaties hebben gehad. Dit zijn voor een vertegenwoordiger van de overheid stevige uitspraken die, wellicht onbedoeld, ook het beheer van het vorige bestuur en de werkwijze van de betrokken dierenarts in een kwaad daglicht stellen. Dat bestuur heeft immers kennelijk teveel dieren bij elkaar gezet en niet gezorgd dat er vaccinaties hebben plaatsgevonden.

In de uitzending van 17 april 2021 van DHIUA weigert, ondanks aandringen van presentator John van Amerongen, de wethouder de namen van de deskundigen te benoemen. Omroep Houten citeert uit een verklaring van een bij naam en toenaam genoemde deskundige, namelijk de vaste dierenarts van Buitenwereld, waarin staat dat de vaccinaties wel degelijk zijn gegeven en er geen sprake is van risico’s voor het dierenwelzijn door teveel aanwezige dieren bij Buitenwereld. Wethouder Overweg geeft daarop aan dat het ook gaat om de vraag wat voor visie je hanteert bij het exploiteren van een kinderboerderij. Het gaat er hem dus niet om dat het oude bestuur het verkeerd heeft gedaan, de gemeente kijkt er alleen anders tegenaan, met een blik gericht op de toekomst. Zo wil de gemeente bijvoorbeeld niet verder met een fokprogramma. Volgens wethouder Overweg missen de bewijzen van vaccinaties, daarom is de conclusie getrokken dat er niet gevaccineerd is. Hij roept de dierenarts op om contact te leggen met de gemeente en niet via de pers te communiceren. Een opvallende oproep omdat de dierenarts juist reageerde op uitlatingen die het college zelf in de pers deed.

De uitzending van DHIUA is aanleiding voor de redactie om de dag erna nogmaals te vragen om het kenbaar maken van de namen van de deskundigen. ITH en SGP zien in de uitzending aanleiding om vragen te stellen voor de raad van 20 april 2021.

Dinsdagmiddag 20 april 2021 laat, op de dag waarop de vragen in de raadsvergadering beantwoord gaan worden, publiceert de gemeente haar deskundigenonderzoeken op de website. Het eerste onderzoek is uitgevoerd door “Dos Schaafsma, bevoegd en ervaren dierverzorger en in het bezit van het diploma kinderboerderij”. Het tweede onderzoek is gedaan door AB-diensten Midden Nederland. Onduidelijk blijft welke deskundigheid de betrokken rapporteur van AB-Midden Nederland heeft.

Uit het gesprek met de wethouder en uit de rapportages blijkt dat er geen contact is geweest met de dierenarts, mevrouw S.B. van Bochove MSc. De afkorting MSc staat overigens voor Master of Science. Mevrouw Van Bochove heeft dus een universitaire studie afgerond. Ik heb overigens niet nagevraagd of de dierenarts in het bezit is van het diploma kinderboerderij. Uit de door de gemeente gepubliceerde stukken blijkt ook dat de bezwaarschriftencommissie heeft geadviseerd het bezwaar van het voormalige stichtingsbestuur gegrond te verklaren omdat de subsidieafbouw te snel was.

In deze tweede invalshoek is het nieuws dat een wethouder namens de gemeente verregaande en voor het oude bestuur diskwalificerende uitspraken doet over de situatie bij een door de gemeente overgenomen kinderboerderij op basis van de inventarisatie van een dierverzorger, terwijl de bij Buitenwereld al drie jaar betrokken dierenarts niet is geraadpleegd. Het is ook nieuws dat er over dezelfde situatie door verschillende deskundigen verschillende opvattingen blijken te bestaan en dat de deskundige van de gemeente qua opleiding minder uitgebreid gekwalificeerd is dan de betrokken dierenarts. Het is tenslotte ook nieuws dat de bezwaarschriftencommissie heeft geadviseerd het bezwaar van het voormalige bestuur gegrond te verklaren en dat de gemeente dit advies niet heeft opgevolgd en binnenskamers heeft gehouden, terwijl diezelfde gemeente door het niet opvolgen van het advies actief heeft bijgedragen aan een versneld faillissement van de stichting.

Bij deze invalshoek is de conclusie dan ook dat het op het gebied van het maken van een zorgvuldige belangenafweging, het transparant zijn over het handelen en eerlijke communicatie niet goed is gegaan.

In de communicatie van de Houtense raadsleden zien we deze twee invalshoeken ook terug. Willy Boersma, raadslid CDA en mevrouw Lydia van Maurik (CU) benadrukken vooral het belang van het behouden van een kinderboerderij. Wouter van den Berg (SGP) en Willem Zandbergen (ITH) zijn van mening dat de wethouder niet de goede dingen doet. Wat een toeval, coalitie en oppositie…..

Tja, het is maar net wat je van de gemeentelijke overheid verwacht.