COLUMN | DOET IEDEREEN NOG STEEDS MEE? | MARTIN MONKEL

Elke week deelt een columnist zijn/haar persoonlijke kijk op bepaalde zaken in Houten. Deze week Martin Monkel.

Columnist Martin Monkel

In het collegeprogramma 2014-2018 staat onder de titel ‘Houten maken we samen’ dat we alle inwoners willen betrekken door het ondersteunen van verschillende activiteiten gericht op ontmoeten, meedoen en bewegen. “Het is belangrijk dat we houvast en zekerheid bieden voor mensen die zorg nodig hebben. Ons uitgangspunt is dat in Houten niemand tussen wal en schip valt als er zorg nodig is. Iedereen in Houten doet mee, blijft meedoen en blijft erbij horen”.

Vier jaar later vind ik dat terug in de vorm van het Programma Sociale Kracht. Kern van dat programma is nog steeds dat iedereen meedoet. “We willen de ondersteuning binnen het sociaal domein efficiënter en effectiever organiseren, zodat we duurzaam passende ondersteuning kunnen blijven bieden voor wie dat echt nodig heeft”. Het vervolg van ‘iedereen doet mee’ krijgt vorm in de Sociale Koers, die richting geeft aan het sociale beleid tot 2023. Het gaat dan om zorg, welzijn, werk en inkomen, gezondheid, jeugd en onderwijs. Die koers viel begin dit jaar niet goed in de gemeenteraad omdat “je als bewoner niet weet wat je eraan hebt”.

Onlangs was het Sociaal domein landelijk in het nieuws. Dat zal niet de eerste keer geweest zijn, maar bij een gemiddelde kijker/luisteraar zal dit niet geleid hebben tot het spitsen van de oren. Het is maar net wat je op dat moment belangrijk(er) vindt. De ondertoon over dit onderwerp was echter wel serieus: het gaat niet goed met dat sociale domein. Wat dat betreft ook geen nieuws, want het gaat wel met meer dingen niet goed. Is dat domein dan iets waar ik mij, mag ik zeggen, als sociaal bewegend inwoner van Houten zorgen over moet maken? Heb ik iets gemist, moet ik nadenken of ik daar in de toekomst mee te maken kan krijgen? Heeft het te maken met het feit dat niet iedereen meer meedoet? Vallen mensen tussen de wal en het schip, ook in Houten?

Wat is er aan de hand? Vijf jaar geleden werd gestart met de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Jeugdwet en de Participatiewet. Het streven toen was: meer participatie in de samenleving voor mensen die dit niet (helemaal) op eigen kracht kunnen. En, simpelweg geredeneerd, omdat de gemeenten dichter bij de samenleving staan dan de regering in Den Haag, lag het voor de hand dat de gemeenten die wetten zouden gaan uitvoeren. Andere redenering was dat, door de kortere afstand tussen gemeentebestuur en de burger dat allemaal efficiënter zou kunnen, dus met minder geld. Echter, zijn de gemeenten in staat deze, voor hen nieuwe, taken ook zelf op te pakken en uit te voeren? Hebben ze daarvoor voldoende kennis en capaciteit en kunnen zij adequaat inspelen op specifieke lokale knelpunten en vraagstukken? Klaarblijkelijk niet, anders was het nieuwsbericht hierover niet zo zorgelijk geweest.

Burgers weten niet altijd waar ze hulp kunnen krijgen. Dat constateert recent het Sociaal en Cultureel Planbureau in een evaluatie. Daaruit volgt dat een aantal kwetsbare groepen te weinig prioriteit krijgt, niet alle mensen die hulp behoeven in beeld zijn en dat de verwachtingen over zelfredzaamheid niet realistisch waren. Ook zou meer aandacht uit moeten gaan naar goede informatievoorziening en vereenvoudiging van procedures. En dat zal dan ook in Houten wel het geval kunnen zijn.

De uitvoering van taken in het sociale domein is veelal maatwerk en dat vraagt een aangepaste werkwijze van een zich steeds meer terugtrekkende overheid. Dat de gemeente in deze moderne tijd initiatieven faciliteert is prima. Vanuit het credo: “iedereen doet mee” zal ze nu echter aan de bak moeten. Dus, ga op zoek naar ‘iedereen’. Meedoen is niettemin een wederzijdse verantwoordelijkheid.

Wat of wie heb ik nodig als ik het zelf niet meer kan? Welke instantie kan mij daarbij helpen en waar haal ik informatie vandaan? Hoe kan ik preventief mijn eigen zelfredzaamheid organiseren?

Het beantwoorden van die vragen is voor de meesten nog niet actueel, maar het is goed hiermee het bewustzijn te kietelen. Dat hoort bij een inclusieve samenleving!