Column | Een kwestie van kiezen of delen | Martin Monkel

Elke week deelt een columnist zijn/haar persoonlijke kijk op bepaalde zaken in Houten. Deze week Martin Monkel.

Columnist Martin Monkel

De rook van de verkiezingen voor de Tweede Kamer is inmiddels verdwenen. De verdeling van het aantal zetels bleek niet geheel te kloppen met de prognose, maar voor de vorming van het (beoogde) kabinet maakte dat niet veel uit. Het was kiezen of delen, principieel een lastig vraagstuk: de ene partij mag kiezen, dan mag de andere delen. Zoals gebruikelijk gaat het dan in de richting een compromis, zo werkt dat in onze poldermaatschappij. Echter door de aantekeningen van de verkenners kwam de verdeling in het geding. Niets nieuws, want geheime notities zijn onderdeel van de onderhandeling over de verdeling. Klaarblijkelijk gaat het met het kiezen meestal wel goed, maar zit de problematiek vaak in het verdelen van de keuze. Erger nog: het vertrouwen over kiezen en delen gaat ook in rook op.

Kenmerkend voor kiezen of delen is dat de verdelende partij zich moet verdiepen in de kiezende partij. Dat gaat zo bij de formatie van een nieuw kabinet, maar ook bij een ruimtelijk collegevoorstel. Zo niet dan raak je de kiezer onderweg kwijt. De koers over de toekomst van Houten kende tot de verkiezingen, ondanks allerlei signalen, een breed politiek draagvlak. Maar dat was niet het draagvlak van de kiezer. Bijna 2/3 van de Houtense kiezers stemde tegen het voorgenomen besluit akkoord te gaan met de Ruimtelijke Koers. De angel over de bouwrichting was al uit het besluit gehaald door de toezegging daar nader onderzoek naar de toen. Dat wil niet zeggen dat de route naar het besluit geplaveid was. Dat bleek wel uit de diverse (protest)advertenties in de lokale media. De keuze van het kiezen was simpel: zeg ja of nee tegen het voorgenomen besluit. Maar waar zeg ik dan ja of nee tegen en hoe weet ik dat het straks goed gaat met de verdeling?

De collegevorming is ook een kwestie van kiezen of delen. Je mag dan aannemen dat het programma van de coalitie aansluit bij de opvattingen van de meerderheid van de Houtense bevolking. Zoals al gezegd: het verdelende college moet zich verdiepen in de kiezende partij. De toenmalige wethouder is in dat verband in 2019 al begonnen met een inventarisatie, onder meer door gesprekken aan te gaan met de bewoners van Houten. De gemeenteraad heeft daaropvolgend meermalen gedebatteerd over de vorm en inhoud. Er zijn legio voorstellen gedaan de koers aan te scherpen, voor zover ik weet vooral gericht op het draagvlak van de bevolking.

En toch ging het mis in de verdeling. De indiening van ruim 400 reacties en opvattingen over de voorgestelde koers was mijns inziens al illustratief voor het verschil in inzicht. Ook de 80 moties en amendementen, behandeld in een eerdere raad, speken boekdelen. Aan de hand van het referendum heeft de kiezer feitelijke gesproken. De oorspronkelijk bedachte verdeling sloot daar niet bij aan. Kiezen of delen, dat is de vraag voor het college zowel als de volksvertegenwoordiging. Het aanwezige politieke draagvlak is in ieder geval verdwenen: de raad stemde recent unaniem tegen het collegevoorstel! Conclusie: veel tijdverlies, opnieuw zoeken naar verbinding met een geschaad vertrouwen over kiezen en delen.

Wat was er gebeurd als we het anders hadden gedaan? Stel dat de inwoners van Houten of wel de leden van de gemeenteraad als hun vertegenwoordigers de verdelende partij hadden gevormd. Dan was het college een aantal voorstellen en gewogen alternatieven aangeboden met aan hen de keuze op welke wijze de Ruimtelijke Koers het beste kan worden vormgegeven. Dat is toch de kaders stellen of wel de rol van de raad? Praktisch gezien werkt het echter zo niet in ons duale stelsel. Maar als het zo was gegaan, dan is mijn indruk dat er geen referendum nodig was geweest, en dat de kwestie van kiezen en delen tot tevredenheid was gelopen.