Kort geding tegen windpark Houten: Zet de molens stil

Dinsdagmorgen 21 september diende bij de rechtbank in Utrecht een kort geding van twee omwonenden tegen Windpark Houten BV van Eneco.
De beide bewoners eisen dat de vier molens bij Houten of in elk geval de molen die het dichtst bij hun huis staat, onmiddellijk worden stopgezet, in afwachting van nieuwe milieuregels. Zij ervaren geluidsoverlast van de windturbines, vooral ‘s nachts.

Bedrijven met een milieuvergunning moeten voldoen aan het Activiteitenbesluit milieubeheer, dat normen aangeeft voor allerlei milieu-effecten, waaronder ook geluid. Die normen zijn door het Rijk indertijd vastgesteld zonder dat daarvoor wat betreft windturbines een milieu-effectrapportage heeft plaatsgevonden, terwijl dat volgens de Europese regels – achteraf gezien – wel had gemoeten. Daarom heeft de Raad van State onlangs uitgesproken dat de milieuvergunningen niet langer gebaseerd mogen zijn op dat Activiteitenbesluit. De Raad van State zette meteen al een streep door de vergunning van het nieuw te bouwen tweede Houtense windpark Goyerbrug.
De regering moet er eerst voor zorgen dat het Activiteitenbesluit aan de regels voldoet en de emeenteraad kan er ook zelf voor kiezen om eigen milieunormen op te stellen. Die moeten dan uiteraard wel eerst het hele democratische proces doorlopen en er kan ook weer beroep tegen worden aangetekend.
Op dit moment zijn er dus geen geldige milieuregels voor windmolens. De omwonenden die last hebben van de windturbines vragen daarom de rechter om de molens dan maar helemaal stop te
zetten zolang er geen regels zijn. De advocaat van de bewoners spreekt van een “rechtsbeschermingsvacuüm”. Bewoners ervaren ernstige hinder, er zijn geen normen en er is sprake van willekeur. Zij hebben dus een spoedbelang bij dit kort geding om te zorgen dat hier een einde aan komt.

Het gaat in dit geding niet om een bezwaarprocedure tegen een overheidsbesluit maar een civiele procedure tussen burgers, zeg maar een ‘burenruzie’ die de rechter moet beslechten. Buurman
Eneco maakt te veel lawaai, vinden de boze buren. Nou, zeg maar hoe zacht ik mijn muziek moet zetten, vraagt de gedaagde retorisch, maar ik ga m’n stereo niet verkopen. Het is niet aan mij om normen vast te stellen, vindt de eiser. “Dat gepraat over normen is hogere wiskunde voor mij. Ik ben niet tegen windenergie. Ik weet alleen wel wanneer ik wakker lig of dat mijn kind niet kan slapen. Dat gaat mij als vader door merg en been. Daar doe ik dit voor. Ik wil dat dit stopt.”
Ook rechter Geartman weet niet goed wat ze er mee aan moet. Telkens vraagt ze aan beide partijen: “Aan welke norm vindt u dat ik moet toetsen?” Niemand die het weet. “Ik ben een civilist”, zegt ze, “en geen bestuursrechter die overheidsprocedures toetst. Kunt u niet beter proberen er onderling uit te komen”, vraagt ze herhaaldelijk. De juridische weg kan uiteindelijk jaren duren. Gezien de principiële vragen en de ingewikkelde juridische materie gaat ze voor de uitspraak van dit kort geding vier weken de tijd nemen.

Beide partijen zeggen dat ze wel bereid zijn om te praten, maar dat alle gesprekken tot nu toe zijn mislukt. Volgens de advocaat van het windpark is er rechtstreeks contact met de bewoners, maar
volgens de bewoners is er al drie jaar geen contact meer geweest en gaan bij Eneco steeds “alle luiken dicht”. De rechter vraagt of Eneco wil voldoen aan de suggestie van eisers om de turbine in elk geval ‘s nachts uit te zetten. Eneco’s advocaat schat in dat de ‘business case’ van het windpark dan helemaal van tafel is, ofwel de molens kosten daarmee meer dan ze opbrengen. De aanwezige
expert van Eneco knikt bevestigend. Volgens de advocaat van Eneco is de vergunning voor het windpark in 2009 verleend vóórdat het omstreden Activiteitenbesluit er was en is deze vergunning gebaseerd op eigen onderzoek en normen van de gemeente. De gemeente heeft daarbij strengere eisen gesteld dan het latere Activiteitenbesluit en deze vastgelegd in zogeheten ‘maatwerkvoorschriften’. Hierdoor staat windpark Houten veel vaker stil dan windpark Nieuwegein aan de overkant van de snelweg. Deze voorschriften zijn uniek en de strengste van heel Nederland. Daar houdt het windpark zich aan, aldus de advocaat.
Maar volgens de advocaat van de eisers zijn indertijd bij de inwerkingtreding van het Activiteitenbesluit alle milieuvergunningen met terugwerkende kracht onder dit besluit komen te vallen. Er is geen sprake van een overgangsrecht met uitzonderingen voor bestaande situaties. Nu het Activiteitenbesluit niet meer van toepassing is, is de basis onder de vergunning weggeslagen. “Er is dan ook maar één conclusie denkbaar: de turbines dienen onmiddellijk buiten bedrijf te worden gesteld.”
Partijen lijken van stuivertje te verwisselen over de geldende normen. Eneco heeft onlangs de rechter gevraagd om de strengere maatwerkvoorschriften te laten vervallen, terwijl het bedrijf nu
aanvoert dat de normen voldoen omdat het windpark zich keurig aan de maatwerkvoorschriften houdt. In die rechtszaak kreeg Eneco gelijk en bepaalde de rechter dat de maatwerkvoorschriften in strijd zijn met het Activiteitenbesluit en daarom ingetrokken moeten worden, tenzij de gemeente Houten er alsnog in slaagt deze te onderbouwen. De maatwerkvoorschriften kunnen dus elk
moment worden ingetrokken. Maar volgens de advocaat van de eisers maakt de gemeente Houten totaal geen aanstalten om een nieuwe uitspraak te doen om de strijdigheid van de
maatwerkvoorschriften en het Activiteitenbesluit ongedaan te maken. De gemeente gaat voorlopig geen besluit nemen, zegt de advocaat, omdat zij niet weet wat zij moet doen.
Aan de andere kant hebben de bewoners onlangs met een formeel ‘handhavingsverzoek’ aan de gemeente gevraagd ervoor te zorgen dat het windpark zich aan de regels houdt, maar daarbij
meteen aangegeven dat zij verwachten dat zij ‘niet-ontvankelijk’ zullen worden verklaard, omdat er geen regels meer zijn waaraan de gemeente kan handhaven. Dan willen zij dat de gemeente de
vergunning intrekt of opschort. De gemeente lijkt geen haast te maken met het zelf vaststellen van nieuwe regels.
Intussen staat de meest omstreden molen al een paar weken stil, eigenlijk precies zoals de bewoners willen. Maar dit blijkt te komen door een kapotte sensor die de molen moet stilzetten als
deze bij een bepaalde stand van de zon te veel slagschaduw veroorzaakt. Die sensor moet worden gepareerd, laat Eneco weten. Die sensor lijkt nog het meest sensitief voor wat de bewoners
wensen.
—
Zaakinformatie
Zaak 424900 KKG Z 21-458 Eisers M. Bakker en P. van Buuren (advocaat J. van de Riet) tegen gedaagde Windpark
Houten BV (J. Berenschot), 21-09-21 09:00-10:30 uur rechtbank Midden-Nederland (civiele zaak). Eisers ondervinden
(geluids)overlast van windturbines aan de Veerwagenweg en Heemstedeweg; dichtstbijzijnde turbine staat op 550 meter
van woningen eisers. Europese rechter heeft onlangs relevante regelgeving waarin milieunormen werden getoetst in strijd
bevonden met het Unierecht; Raad van State heeft windurbinevoorschriften uit Activiteitenbesluit en Activiteitenregeling
buiten toepassing verklaard; grondslag voor bouwvergunning met vrijstelling is volgens eisers komen te vervallen; eisers
hebben inmiddels gemeente vezocht bouwvergunning in te trekken. Gedaagde heeft niet voldaan aan sommatie van eiser
om turbines stop te zetten. Eis: gedaagde verbieden om windpark, althans dichtsttbijzijnde windturbine bij A27/woningen
eisers, in bedrijf te hebben of te exploiteren, althans gedaagde gebieden windpark/dichtstbijzijnde winturbine buiten
bedrijf te stellen/laten totdat de wetgever het activiteitenbesluit en -regeling deugdelijk hebben gerepareerd of gemeente
Houten een alternatieve deugdelijke milieuregeling heeft getroffen voor de maximale geluidsproductie van de turbines.
Bronnen:
Pleitnota eisers
Pleitnota gedaagde
Dagvaarding: PM
Verslagaantekeningen YL: PM
Activiteitenbesluit milieubeheer
Windmolendossier (vooral Goyerbrug() -> go.stylo.nl/wind
Omroep Houten
Deze zaak volg ik onder meer voor het politieke radioprogramma Daar Hou Ik U Aan van Omroep Houten. De uitzendingen zijn elke zaterdagmorgen van 10 tot
11 uur. Let op, dit seizoen dus een uur vroeger van voorheen.