Houten Vroeger: 40 jaar burgermeesters in Houten

Ruim 40 jaar geleden kreeg Houten een groeitaak toegewezen. Hierin moest het kersendorpje transformeren naar een “bijna” stad. Een grote bestuurlijke uitdaging. Wie zijn de 6 burgermeesters, die hebben mogen helpen om het te realiseren en wat staat op hun staat van verdienste.

We zullen ze een voor een beschrijven en soms eindigen met een korte persoonlijke noot van de redacteur. De overeenkomst is, dat deze ook 40 jaar in Houten woont. In deze tijd heeft Houten ook driemaal kort een vervanger gehad, omdat de burgermeester vrij abrupt vertrok en er nog geen nieuwe was, daar gaan we verder niet op in.

We beginnen in 1982 met de toen reeds 10 jaar zittende burgemeester Bijleveld. Burgemeester van Houten tussen 1 december 1972 en 25 april 1983. Hij was de opvolger van burgemeester F. Albers Pistorius. Voor een op die tijd heel jonge leeftijd van 33 jaar aanvaarde hij het ambt. Hij kreeg als eerste te maken met een forse uitbreiding van Houten, dat toen bekend stond als “Groot Houten”. Tijdens zijn ambtsperiode groeide Houten van 7300 naar 12.000 inwoners. Dat was wat hem betreft ook mooi genoeg. Houten moest een groot dorp blijven, dus geen hoogbouw etc. (waar hebben we dat meer gehoord). De eerste uitbreiding was Den Oord gevolgd door De Lobben. Dat was ook de situatie bij zijn aftreden, Wel mag nog vermeld worden, dat hij het treinstation terug haalde naar Houten. Bijleveld stond bij zijn ambtenaren bekend als een harde werker en een krachtig bestuurder. In een boerderij aan De Molen, tegenover de Welkoop, stond het tijdelijk gemeentehuis waar Bijleveld woonde en later de dierenarts.

Bijleveld trad af om een functie in Bilthoven te vervullen. Hij werd interim vervangen door burgemeester Gijs Jonkers. Ja, zijn kinderen hebben recentelijk het referendum doen plaats vinden.

De volgende in de rij is Ad Bransen, Burgemeester van Houten tussen 16 december 1983 en 31 augustus 1992. Hij was bij zijn aantreden 55 jaar en is gewoon met leeftijdsontslag gegaan. Hij ligt hier als enige in Houten begraven. Onder Bransen werd de eerder genoemde eerste bouwtaak van Houten afgerond. Zo opende hij in april 1984 het eerste deel van winkelcentrum Het Rond. Ook verzorgde hij de opening van het nieuwe gemeentehuis en kreeg Houten tijdens zijn periode een Rondweg en een aansluiting op de snelweg A27. Hij was ook nauw betrokken bij de RK kerk in Houten. Houten was van oorsprong een katholiek dorp en hij was ook de laatste onder wiens leiding de “Notabelen cultuur “ nog bestond. Hierdoor zagen velen hem als een echte burgervader. In deze periode speelde ook de brand van Kasteel Heemstede. De nieuwe eigenaar wilde van het afgebrande Kasteel Heemstede een conferentiecentrum met appartementen maken. Het heeft lang geduurd, door verschil van inzicht met de provincie, voor het kasteel is herbouwd. Hij heeft de start van de discussie van de tweede groeitaak nog mee gemaakt, hierbij was de kreet “Schalkwijk stad” een gruwel in de ogen van velen.

Vervolgens werd Houten onderworpen aan het beleid van Aat de Jonge, burgemeester van Houten tussen 16 september 1992 en 1 november 2000. Een veelkleurig en turbulente man stond de gemeente te wachten. Je was of voor hem of vond hem verschrikkelijk. Feit is dat hij niet vies was van publiciteit en er veel reuring was, want binnen een jaar was er al een crisis binnen de Houtense gemeenteraad. Onder zijn leiding werden de plannen ontwikkeld voor Houten-Zuid. Een probleem waar De Jonge tegenaan liep was de grondverwerving voor deze bouwtaak. Boeren kozen er voor aan projectontwikkelaars te verkopen, die zo de macht in handen kregen. Een projectontwikkelaar is dan ook degene die het op Het Rond eigenlijk voor het zeggen heeft. Daarnaast was er een conflict over het financieren van de Rondweg. Wel ontpopte de Jonge zich als een strijdbare burgemeester voor de Houtense gemeenschap. Uiteindelijk werd het geldtekort opgelost door meer woningen te bouwen. Door alle conflicten etc. kwam er ook een lokale partij. In 1998 kwam Houtens Belang in het college.

O.a. met gevolg dat de Jonge op de vingers getikt werd met de boodschap zich voortaan met het proces bezig te houden en de inhoud aan de wethouders over te laten. Zoals eerde gemeld was hij goed in profileren. Zo lukte het hem om de Koningin in 1999 op Koninginnedag naar Houten te halen. Dit leverde o.a. het eeuwige beeld van een fietsende Claus met een toeschouwer achterop de bagagedrager op. Dit vond de Jonge niet echt leuk, want het leidde af van hem in het middelpunt. Het moest uiteindelijk fout gaan en er ontstond wantrouwen, met als dieptepunt de rechtszaak tussen de Jonge en een raadslid. Houten werd tenslotte onbestuurbaar. In september 2000 kondigt burgemeester de Jonge zijn vertrek aan. De reacties op zijn vertrek waren wisselend. Belangrijkste officiële reden voor zijn vertrek was de sfeer in de gemeenteraad. In de praktijk speelden er ook privé-redenen. Enig narcisme als oorzaak van alles kan wel gesteld worden.

Door zijn snelle en onverwachte vertrek was weer een waarnemer nodig, Jan Westra. Hij heeft hier maar 8 maanden gezeten, maar misschien was hij wel de beste die Houten heeft gehad, waarbij aangetekend dat over de huidige natuurlijk nog niet kan worden geoordeeld.

Een heel ander type en fanatiek voetballer (keeper van het burgemeester elftal) was Cor Lamers, Burgemeester van Houten tussen 1 juli 2001 en 29 november 2012. Burgemeester Lamers had een goed imago onder de Houtense bevolking. Hij straalde vertrouwen uit en was een toegankelijke persoonlijkheid die communicatief was ingesteld. Op de activiteitenmarkt van 2010 was hij aan het tafeltennissen met de bevolking. Lamers bouwde voort op de stabiliteit in het gemeentebestuur, waarvoor door Westra het fundament was gelegd. Hij continueerde dit. Houten was inmiddels gegroeid van een buurtsuper naar een grote supermarkt en dat vereiste ander management en personeel, Lamers begreep dit. Hij maakte de eerste grote kwaliteitsslag. Houten Zuid werd gebouwd, centrum vernieuwd etc. Heel veel promotie voor Houten als fietsgemeente.

Het dieptepunt van zijn periode in Houten kwam vlak voor het afscheid van Lamers. Op zondag 21 oktober 2012 vond er een familiedrama plaats in Schalkwijk aan de Lekdijk. Hierbij kwamen vier personen om het leven. In 2012 keerde hij terug naar zijn geboortestreek door in Schiedam burgemeester te worden en daar zit hij nu nog.

De een na laatste in deze rij is Wouter de Jong , Burgemeester van Houten tussen 2 juli 2013 en 1 juli 2019. De eerste Christen Unie burgemeester. Als je hem zag, dan zag je ook een burgemeester. Hij werd geselecteerd op zijn vernieuwde eigenschappen en kreeg gelijk al te maken met flinke bezuinigingen en gemeenteraadsverkiezingen. Hij ontpopte zich als een vriendelijke laagdrempelige burgemeester die ook sociale media aangreep om in contact te staan met de Houtense inwoners. Het grootste probleem was de onrust rond de Houtense windturbines, maar daarnaast was hij ook de man die te maken kreeg met de nieuwe Jeugd- en WMO wet. Eigenlijk een grote bezuinigingsoperatie. Bovendien had Houten, mede door toestroom uit bijvoorbeeld Utrecht, ook steeds meer inwoners die onder deze wetten vielen. Goede nieuwe consultants voor het in de praktijk begeleiden van al deze cliënten waren niet te krijgen. Hierdoor is er wel eens wat tussen wal en schip geraakt. Een persoonlijke noot is, eigenlijk twee van mij:

• De ontvlechting van het sociaal team met aanstelling van een ervaren rot als manager heeft veel goed gedaan
• Minder geslaagd is de interne reorganisatie binnen de gemeente door velen ervaren. In de consultancy wereld is het een bekend feit dat je de indiener van een reorganisatieplan dit nooit zelf moet laten uitvoeren. Verder is de organisatiestructuur niet overal transparant.

Van het laatste moet hij last hebben gehad. Burgemeester de Jong was altijd trouw aanwezig bij de finish van de laatste etappe van de Avondvierdaagse. De passerende kinderen gaf hij een high five. Ook van de jaarlijkse Sinterklaas intocht in november kon De Jong genieten. Hij kondigde vrij vroeg aan geen tweede termijn te ambiëren. In hoeverre het met de genoemde noten te maken heeft gehad weet ik niet. Zijn vertrek had nog niet gehoeven van de burgerij.

En dan tot slot de huidige burgemeester, Gilbert Isabella, Burgemeester van Houten vanaf 3 juli 2019 en geboren in Curaçao. Nu bijna 2 jaar in functie en nog te kort om een echt profiel te maken, wel wil ik wat persoonlijke indrukken kwijt. Hij is zeer toegankelijk, kijkt breder dan alleen Houten en durft besluiten te nemen. Bekend is dat hij graag door heel Houten fietst, een terrasje pakt en met de burger in gesprek gaat. De belangrijkste vaardigheden, waar bij hem een beroep op is gedaan, is die van crisis manager. Hij heeft zich nog geen moment hoeven vervelen. Deze rol vervult hij met verve en een menselijk gezicht. Dus hoe het gaat als de spanning er na de Corona tijd af is, dat weet nog niemand. Zijn start was voor hem schokkend. Op 4 juli 2019, de eerste werkdag van de kersverse burgemeester, vond er een liquidatie plaats in het centrum van Houten. In de periode erna kreeg hij te maken met het sluiten van wietplantages.

Op 19 juli 2020 maakte Isabella bekend dat hij een ziekte heeft die leidt tot haarverlies en kale plekken. Hij besluit om voortaan zijn haar af te scheren. Daarmee stelde hij zich kwetsbaar op, iets wat ik ook altijd ervaar wanneer ik hem voor Omroep Houten in de wekelijkse uitzending mag interviewen. Je kunt hem ook via mail gemakkelijk benaderen en krijgt altijd snel antwoord. Iets wat hij zijn wethouders ook aanleert.

Tot slot wat statistische gegevens:

Gemiddelde leeftijd bij aanvang 48 jaar en gemiddelde zittingsperiode (exclusief laatste burgemeester) is 9 jaar.