College Houten neemt op 1 juni 2021 waarschijnlijk besluit tot intrekking van de maatwerkvoorschriften windmolenpark Amsterdam Rijnkanaal. Informatieavond op 31 mei 2021

Op 26 februari 2021 deed de Rechtbank Midden Nederland uitspraak in de zaak die was aangespannen door Windpark Houten BV (een entiteit van Eneco), gevestigd te Rotterdam tegen het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten. De uitspraak leest u hier.

Het college heeft sindsdien de tijd genomen om de uitspraak te bestuderen en zich te bezinnen op vervolgacties omdat de rechtbank aan het college van burgemeester en wethouders opdracht heeft gegeven binnen 12 weken na de datum van de verzending van de uitspraak een nieuwe beslissing te nemen naar aanleiding van het bezwaarschrift van Windpark Houten BV. Op 31 mei 2021 vindt er een informatieavond plaats en op 1 juni 2021 neemt het college een besluit. Dit meldt het college aan de gemeenteraad via een raadsinformatiebrief.

Geschiedenis Windpark Houten

Windpark Houten kent inmiddels een lange geschiedenis. Omwonenden, waaronder ITH-raadslid Hanny van Doorn, hebben fel gestreden tegen de komst van een drietal windmolens aan het Amsterdam Rijnkanaal. Van Doorn woont aan de Veerwagenweg, vlakbij een van de drie molens. De belangrijkste weerstand zit bij de overlast die de molens veroorzaken. Daarbij gaat het enerzijds om het geluid van de draaiende wieken en anderzijds om de slagschaduw die de molens kunnen veroorzaken in de omgeving bij bepaalde standen van de zon. Als deze schaduw over een huis valt kan dat bij bewoners overlast veroorzaken.

De gemeente heeft nog altijd een moeizame relatie met de omwonenden omdat een gedeelte van die omwonenden van mening is dat de molens nooit op deze locatie geplaatst had mogen worden. In politiek opzicht hebben deze molens ook de nodige beweging gebracht. De lokale partij ITH haalde met het windmolenstandpunt in 2008 bijvoorbeeld een stevige overwinning die uiteindelijk toch geen gevolgen bleek te hebben voor de komst van de windmolens (daadwerkelijke realisatie in 2013), noch voor de invulling van het dagelijks bestuur van de gemeente omdat partij ITH tot op de dag van vandaag niet door andere partijen wordt toegelaten in een coalitie. Hanny van Doorn is nog steeds lid van de Houtense gemeenteraad en volgt het dossier op de voet.

De Houtense politiek heeft in meerderheid ingestemd met de komst van de windmolens, maar drong er wel sterk op aan om maatwerkvoorschriften toe te passen die ervoor moesten zorgen dat de overlast voor omwonenden tot een minimum beperkt moest worden. Dat de maatwerkvoorschriften tot effect hadden dat de energieopbrengst afnam was te voorzien. De exploitant verzocht het college dan ook in 2019 deze in te trekken. Het gevolg daarvan zou zijn dat de molens vaker energie kunnen opwekken, en dus rendabeler zijn en dat de overlast voor de omwonenden toeneemt.

In de vorige collegeperiode (2014-2018) speelde het dossier dat destijds in handen was van wethouder Van Liere (D66) weer behoorlijk op. Om tot een nieuw windmolenpark aan de Goyerbrug te kunnen komen, zo was afgesproken, moest eerst het bestaande windpark worden geëvalueerd. Het 103-pagina’s tellende rapport uit 2015 leest u hier. Ondanks een hele kritische rapportage besloot de raad uiteindelijk toch in te stemmen met de komst van een nieuw windpark Goyerbrug. De gemeente deed er alles aan om de initiatiefnemer te laten werken aan draagvlak in de omgeving. Door het sluiten van een aantal overeenkomsten (waardoor omwonenden financieel profiteren van het nieuwe windpark) zorgde Ruben Berendts ervoor dat de politiek de conclusie kon trekken dat er “draagvlak” was.

De gemeente heeft samen met Eneco wel acties ondernomen om de overlast van Windpark Houten verminderen. Zo is er gewerkt met zogenaamde uilenveren die de geluidsoverlast moesten verminderen. Deze werden geplaatst in 2017. Het gesprek met de kritische omwonenden liep toen weer, al waren er ook bewoners die zich juist nadrukkelijk uitspraken voor het vaker laten draaien van de windmolens. De proef leidde tot een nieuwe rapportage die u hier kunt lezen.  Op basis van het belevingsonderzoek adviseerde de onderzoeker om te stoppen met de proef en terug te gaan naar het oude draairegime, inclusief de maatwerkvoorschriften.

In 2019 kwam vervolgens het verzoek van Eneco om de maatwerkvoorschriften niet meer toe te passen. In 2009 waren deze maatwerkvoorschriften opgenomen in de milieuvergunning die verviel op basis van gewijzigde regelgeving. Vanaf dat moment waren de minder strenge regels van het activiteitenbesluit van toepassing. Op grond van de wet milieubeheer zijn deze voorschriften opnieuw aan Eneco opgelegd en dat besluit was na een procedure definitief.

In latere rechtspraak bleek dat (achteraf gezien) de gehanteerde normering niet goed was. De rechtbank constateert dat het besluit daardoor niet wijzigt.

De vergunninghouder mag wel een verzoek doen om de maatwerkvoorschriften te laten vervallen. De gemeente en Windpark Houten en ook de rechtbank zijn het erover eens dat de gemeente ook bevoegd is om de maatwerkvoorschriften in te trekken. Bij de beoordeling van het verzoek moet de gemeente meewegen dat de bestaande maatwerkvoorschriften rechtsgeldig zijn, maar naar de meest recente maatstaven niet meer door de beugel kunnen. Intrekking ligt dan voor de hand. De gemeente wil de maatwerkvoorschriften echter niet intrekken om de omwonenden te beschermen. De rechtbank stelt dat intrekking geweigerd kan worden ter bescherming van het milieu en de partijen zijn het erover eens dat de maatwerkvoorschriften (qua geluid) daarvoor niet nodig zijn. Twee duidelijke indicaties dus om de maatwerkvoorschriften in te trekken. De rechtbank verplicht de gemeente veel steviger te motiveren waarom er bijzondere omstandigheden zijn die het toch noodzakelijk maken de voorschriften van destijds te handhaven. Overlast voor de omwonenden is niet genoeg. Dat de politiek de maatwerkvoorschriften in stand wil houden is naar het oordeel van de rechtbank ook geen goede reden om de maatwerkvoorschriften niet in te trekken.

Tijdens de zitting heeft de woordvoerder van de gemeente al aangegeven dat het heel goed mogelijk is dat de gemeente de maatwerkvoorschriften intrekt bij dit oordeel van de rechtbank.

Huiswerk voor de juristen van de gemeente dus om te zoeken naar bijzondere omstandigheden. De rechtbank heeft de speelruimte van het college echter zeer klein gemaakt en het is dan ook te verwachten dat het college op 1 juni de maatwerkvoorschriften zal intrekken.